Leçon 7 – Journée modèle

Czasowniki zwrotne Je me peigne. Il ne se peigne pas. Zaimki zwrotne

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1. os.	me mə	nous nu
2. os.	te tə	vous vu
3. os.	se sə	se sə

Jak widać, w języku francuskim czasowniki zwrotne są opatrzone większą liczbą zaimków zwrotnych, niż w języku polskim. Wynika to z tego, że zaimki zwrotne zgadzają się z osobą. W języku polskim używamy więc jedynie zaimków się/sobie, natomiast w języku francuskim różnych form tego zaimka.

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1. os.	je me repose ʒəməʀəpɔz	nous nous reposons nunuʀəpozɔ̃
2. os.	tu te reposes tytəʀəpɔz	vous vous reposez vuvuʀəpoze
3. os.	il se repose ilsəʀəpɔz	ils se reposent ilsəʀəpɔz
	elle se repose εlsəʀəpɔz	elles se reposent εlsəʀəpɔz

Je me peigne le matin.Czeszę się codziennie rano. Tu ne te laves pas ?Ty się nie umyjesz? Le samedi, elle se réveille tard.W sobotę się budzi późno. Nous nous changeons après.Potem się przebierzemy. Comment est-ce que vous vous appelez ?Jak się pan/pani nazywa? Les enfants se brossent les dents.Dzieci myją (sobie) zęby. Również w bezokoliczniku należy pamiętać o zgodności zaimka i podmiotu (ja, ty, on itp.). J'aime me promener.Lubię spacerować. Nous préférons nous changer.Raczej się przebierzemy. Nie wszystkie czasowniki zwrotne w języku francuskim są zwrotne w języku polskim, i odwrotnie. Mes parents se lèvent à neuf heures.Moi rodzice wstają o dziewiątej. Vous allez bien ?Macie się dobrze? Przeczenie W przeczeniu partykułę przeczącą ne stawiamy bezpośrednio przed zaimkiem zwrotnym. Et demain, vous ne vous reposez pas ?A jutro nie odpoczniecie? Leurs enfants ne se lavent pas.Ich dzieci się nie myją. Je ne me change pas, je sors.Nie będę się przebierać, wychodzę. Pytania W pytaniu, które zawiera zaimek pytający (comment, pourquoi itp.) i w którym podmiot jest wyrażony za pomocą zaimka, w przypadku czasowników zwrotnych lepiej unikać inwersji, czyli szyku orzeczenie – podmiot... Jest skomplikowana i przeciętny Francuz jej nie zastosuje. Możemy użyć wyrazu est-ce que, który pozwala nam na zachowanie zwykłego szyku wyrazów. Pourquoi est-ce qu'elle ne se brosse pas les dents ?Dlaczego nie myje zębów? Comment est-ce que vous vous appelez ?Jak się pan/pani nazywa? À quelle heure est-ce que vos enfants se lèvent ?O której godzinie wstają wasze dzieci? Où est-ce qu'elles se reposent ?Gdzie odpoczną? Jak widać, również w przypadku wyrazu est-ce que stosujemy tzw. elizję, czyli opuszczenie końcowego -e przed samogłoską lub niemym h. W potocznym języku francuskim zasad tych się jednak nie przestrzega. Z gramatycznego punktu widzenia jest to wpradzie błąd, ale w praktyce usłyszymy jedynie: Comment tu t'appelles ?Jak się nazywasz? Comment vous vous appelez ?Jak się pan/pani nazywa? Pourquoi tu ne te reposes pas ?Dlaczego nie odpoczniesz? Zaimek pytający (z wyjątkiem pourquoi) można też umieścić dopiero na końcu zdania. Tym samym wyrażamy się poprawnie, ale nie jesteśmy zbytecznie formalni. Elle s'appelle comment ?Jak się nazywa? Ils se lèvent quand ?Kiedy wstają? Tu te promènes où ?Gdzie spacerujesz?

Zmiany ortograficzne w odmianie czasowników Również w przypadku czasowników zwrotnych możemy zauważyć pewne nieregularności, które wynikają z wymowy. se changer W czasowniku manger i innych czasownikach zakończonych na -ger, aby zachować wymowę ʒ dodajemy e przed końcówką 1. os. lmn.

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1. os.	je me change ʒəməʃɑ̃ʒ	nous nous changeons nunuʃɑ̃ʒɔ̃
2. os.	tu te changes tytəʃɑ̃ʒ	vous vous changez vuvuʃɑ̃ʒe
3. os.	il se change ilsəʃɑ̃ʒ	ils se changent ilsəʃɑ̃ʒ
	elle se change εlsəʃɑ̃ʒ	elles se changent εlsəʃmɑ̃ʒ

se lever W przypadku pozostałych czasowników zwrotnych, które w temacie bezokolicznika mają nieme e, stosujemy znaną nam już “zasadę buta”, czyli zastępujemy nieme ə literą ε.

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1. os.	je me lève ʒəməlεv	nous nous levons nunul(ə)vɔ̃
2. os.	tu te lèves tytəlεv	vous vous levez vuvul(ə)ve
3. os.	il se lève ilsəlεv	ils se lèvent ilsəlεv
	elle se lève εlsəlεv	elles se lèvent εlsəlεv

Podobnie odmienia się też czasownik se promener - spacerować. s'appeler !!* V případě tohoto slovesa se výslovnosti ε dosáhne zdvojením -ll-.

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1. os.	je m'appelle ʒəmapεl	nous nous appelons nunuzap(ə)lɔ̃
2. os.	tu t'appelles tytapεl	vous vous appelez vuvuzap(ə)le
3. os.	il s'appelle ilsapεl	ils s'appellent ilsapεl
	elle s'appelle εlsapεl	elles s'appellent εlsapεl

Odmiana czasowników SORTIR i PARTIR Te dwa czasowniki tworzą podgrupę czasowników nieregularnych i odmieniają się tak samo. sortir

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1. os.	je sors ʒəsɔʀ	nous sortons nusɔʀtɔ̃
2. os.	tu sors tysɔʀ	vous sortez vusɔʀte
3. os.	il sort ilsɔʀ / elle sort εlsɔʀ	ils sortent ilsɔʀt / elles sortent εlsɔʀt

partir

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1. os.	je pars ʒəpaʀ	nous partons nupaʀtɔ̃
2. os.	tu pars typaʀ	vous partez vupaʀte
3. os.	il part ilpaʀ / elle part εlpaʀ	ils partent ilpaʀt / elles partent εlpaʀt