14.2.2Tworzenie słów za pomocą przedrostków
Rzeczowniki
Anti- | przeciw: Antibiotikum antybiotyk, Antikörper przeciwciało |
Fehl- | negacja: Fehlbetrag niedobór, Fehltritt nierozważny krok |
Ge- | gatunek: Gebäck pieczywo, Getreide zboże |
In- | przeczenie: Intoleranz nietolerancja |
Infra- | pod: Infrastruktur infrastruktura |
Mikro- | mały: Mikroskop mikroskop, Mikrochip mikro chip |
Miss- | przeczenie: Missachtung niedbałość, Misserfolg niepowodzenie |
Mist- | okropność: Mistvieh potwór |
Nicht- | przeczenie: Nichtraucher niepalący, Nichtachtung brak szacunku |
Un- | przeczenie: Unruhe niepokój, Unsicherheit niepewność |
| nasilenie: Unmenge wiele |
Ur- | pochodzenie: Urmensch praczłowiek, Urwald puszcza |
| początek: Uraufführung prapremiera |
Przymiotniki
a- | przeczenie: asozial asocjalny |
halb- | połowiczny: halbfett półtłusty, halbautomatisch półautomatyczny |
hoch- | nasilenie: hochachtungsvoll z głębokim szacunkiem, hochprozentig wysokoprocentowy |
in- | przeczenie: indirekt pośredni, inhuman nieludzki |
schein- | pozór: scheinbar pozorny, scheinheilig obłudny |
tod- | skrajność: todkrank śmiertelnie chory |
über- | nadmiar: überreif przejrzały, übereifrig nadgorliwy |
ultra- | wysoka miara: ultraviolett ultrafiolet |
un- | przeczenie: unrichtig niewłaściwy, unbeachtet niewidziany |
ur- | nasilenie: uralt prastary, urkomisch niezmiernie komiczny |
Czasownikia)z przedrostkami nierozdzielnymi
be- | zmiana przechodności: bedenken ugotować, beherrschen opanować |
de- | zmiana stanu: degenerieren degenerować |
ent- | kierunek poza: entfremden oddalać, entfernen usuwać, entnehmen wyjmować |
| początek: entstehen powstawać, entdecken odkrywać |
er- | zmiana stanu: erfrieren zamarznąć, erblassen zblednąć |
fehl- | niepowodzenie: fehlgehen błądzić, fehlschlagen nie powieść się |
ge- | uznać: gedenken uczcić, genehmigen zatwierdzić, pozwolić |
miss- | przeczenie: missglücken nie udać się, missachten nie dbać |
ver- | kierunek poza: verreisen wyjechać, verjagen zdobywać |
| konec: verblühen przekwitnąć, versinken utonąć |
| niepowodzenie: sich verhören przesłyszeć się |
| zmiana stanu: verarbeiten przerobić |
zer- | roz-: zerbrechen rozbić, zerschneiden rozcinać |
b)z przedrostkami rozdzielnymi
ab- | kierunek poza: abfliegen odlatywać, abwischen ścierać |
| wyłączenie z działania: abschalten wyłączać, abdrehen zakręcać |
| zmiana stanu: abmagern chudnąć |
an- | kierunek do: anfliegen odlatywać, ankommen przyjeżdzać |
| uruchomienie: andrehen włączać, anschalten podłączyć |
| początek: anbrennen zapalać, anbrechen nastawać (noc) |
auf- | kierunek w górę: aufsteigen wchodzić, aufblicken podnosić wzrok |
| nagły początek: aufleuchten błysnąć, aufblühen rozkwitać |
| rezultat: aufessen zjadać, aufbrauchen zużywać |
aus- | kierunek poza: aussteigen wysiadać, ausladen wyładowywać |
| wyłączenie z działania: ausschalten wyłączać |
| koniec czynności: auslesen przeczytać, austrinken wypijać |
bei-/mit- | dodanie: beifügen załączać, mitbringen przynosić |
ein- | kierunek do środka: einsteigen wsiadać, einladen załadować |
| konserwowanie: einlegen konserwować, einfrieren zamrażać |
| przyzwyczajenie: sich einleben zżywać się |
entgegen- | kierunek do: entgegenkommen wychodzić na przeciw |
los- | oddzielenie: losbinden odwiązywać, losmachen uwalniać |
| ruch: losfahren wyjeżdżać, loslaufen rozbiegać się |
nach- | kierunek po: nachfolgen następować, nachkommen przyjść później |
| powtórzenie: nachbestellen zamawiać ponownie, nacherzählen streszczać |
| prze-: nachrechnen przeliczać, nachzählen dopłacać |
vor- | kierunek przed: vortreten !!*podjeżdzać do przodu, vorlegen przedkładać |
| przed: vorspielen odgrywać, vorsingen śpiewać |
| wstępnie: vorbestellen zarezerwować, vorwärmen podgrzewać |
wieder- | z powrotem: wiedergeben oddawać, wiedersehen spotkać się |
zu- | kierunek do: zuführen ,dostarczać, zusehen przyglądać się |
| zamknąć: zuschließen zamykać, zudrehen przykręcać |
zurecht- | poprawność: zurechtmachen szykować |
c)z przedrostkami rozdzielnymi i nierozdzielnymi
durch- | kierunek przez: durchreisen przejechać, durchsehen przejrzeć |
| kierunek przez: durchrühren przemieścić, durchfaulen zgnić |
| bez przerwy: durchschlafen przespać, durchwachen przesiedzieć |
über- | kierunek przez: überqueren przejść, überschreiten przekroczyć |
| kierunek od do: überführen przewieść, übersenden przesłać |
| zmiana rezultatu: überstimmen przegłosować, übertönen zagłuszyć |
| nadmiar: überfordern przeciążać, überfließen przelewać |
um- | kierunek dookoła: umgeben otoczyć, umranden obszyć |
| kierunek przeciwny: umbiegen wygiąć, umkehren obrócić się |
| kierunek do ziemi: umfallen spaść, umhauen pokonać |
| zmiana: umladen przełożyć, umziehen przeprowadzić się |
unter- | kierunek pod: unterlegen podłożyć, untergraben zakopać |
| źle odgadnąć: unterschätzen nie docenić |
wider- | odbicie: widerspiegeln odbijać się |
| przeciwdziałanie: widersprechen zaprzeczać, widerrufen odwoływać |